BEATA BEATRİX TABLOSU/ YAZAR DANTE VE RESSAM DANTE’yi BİRLEŞTİREN KADER

Eser          : Beata Beatrix /1871/72

Ressam     : Dante Gabriel Rossetti

Dönemler : Ön raffaeloculuk, romantizm, estetizm

Kucağına ölümü simgeleyen kızıl bir kuşun konduğu bu kadının tablosunu araştırdıkça hikaye içinden hikaye çıktı. Gelin hep beraber yazar Dante'nin  platonik aşkı Beatrice ile resme hayat veren adaşı Dante Gabriel Rossetti'nin eşinin hikayelerinin neden bu tabloda kesiştiklerine bakalım.

Öncelikle tabloyu yapan ressam Dante Gabriel Rossetti, İngiliz şair, ressam ve çevirmendir. Kendisi ön raffaeloculuk akımının öncülerindendir. İlk versiyonu 1871 de yapılmış olan tablonun bir kaç versiyonu bulunmaktadır. Orijinali ise İngiltere'de sergilenmektedir.

Ressam Dante Gabriel Rossetti bu eserde yazar Dante'in ilk kitabı olan La Vita Nuova'dan/Yeni hayat eserinde bahsettiği Beatrice'e hayat verir. Biz Dante'yi daha çok İlahi Komedya eseri ile biliyoruz. Zaten Dante daha sonra Beatrice'ten İlahi Komedya' da bahsedecektir. Dante'ye Cehennem ve Araf yolculuğu boyunca Latin şair Vergilius rehberlik eder. Araf'ın tepesinde Vergilius yerini, Cennet'te Dante'ye rehberlik edecek olan Beatrice alır. Dante'nin  kitaplarında geçen Beatrice gerçek bir karakterdir.

Dante, Beatrice'i ilk olarak komşularının evindeki 9 yaşındayken görmüştür. O sıralar kızımız 8 yaşındadır. Dante o yaştan itibaren Beatrice'ten etkilenmiştir. İkinci karşılaşmaları Beatrice 18 yaşındayken gerçekleşmiştir. Bu sıralarda Dante evlidir. Dante kızımıza hiçbir şekilde açılmamıştır. Bu arada Dante'nin evli olduğu kadına tek satır bile yazmadığı bilinir.

Evli adamların başka kadınlara aşklarından hiç hazmetmem. Çok sevdiysen boşan git onu al be adam. Neyse  şuan iç sesimi okudunuz. Devam ediyorum:))

Son görüşmelerinden sonra Beatrice, Floransalı bir şövalyeyle evlenir. İşin hazin yanı Beatrice’in evliliğinden iki yıl sonra genç yaşında  ölmesidir. Dante üzüntüsünü şu dizelerle anlatır. 

“Ölmemişim ama diri de değilim; bir nebze aklın varsa tasarla ne hale geldiğimi,yaşamla ölümden yoksun kalınca…”

Kısaca Dante'nin platonik aşkı kitaplarına ilham kaynağı olan Beatrice Hanımın bu aşktan hiç haberi olmamıştır.

Şimdi gelelim tablo okumasına ressam olan adaşı  Dante Gabriel Rossetti bu tabloda Beatrice'in hikayesini resmederken kullandığı kadın yüzü 33 yaşında ölmüş olan karısı Elizabeth Eleanor Siddalı'dır. Bu nedenle kucağında ölümü getiren kızıl bir kuş vardır. Dante'nin hikayesi ile kendi hikayesi arasında paralellik kurar. Genç yaşta ölmüş iki kadın. Arkadaki güneş saatinde Dante'nin Beatrice  ile ilk karşılaştığı 9 yaş simgelenmektedir. Yani saat 9 'u gösterir.

Orjinal tabloda Rossetti çerçeveyi de tasarlamış ve sağ üst köşesine La Vita Nuova'dan/Yeni hayat kitabından “Şehir ne kadar yalnızdır.” şeklinde bir alıntı yazmıştır. Bu alıntı, Floransa'nın Beatrice için tuttuğu yasa işaret eder. Arkadaki Floransa köprüsü ise Dante'nin aşk şiirlerini yazdığı mekana işaret eder.

Konu budaklanıyor ama daha önce ressamın resimde kullandığı yüzün ölen eşinin olduğunu yazmıştım. Bu hanımefendi zamanında ressamlara modellik yaptığı için aslında siz başka tablolardan da biliyorsunuz.

Mesela;

Ophelia (1851-1852) John Everett  Millais'ın (Dante Gabriel Rossetti'nin aynı akademiden arkadaşıdır)  Shakespeare'in oyunu Hamlet'te çiçekleri toplayacakken kayıp düşmüş olan Ophelia'yı resmettiği tablodur. Burada resim modeli de ressam Dante'nin 33 yaşında ölen karısı Elizabeth Siddal'dır. Bu tablo yapılırken kızımız 19 yaşında donma, hastalanma tehlikesi geçiriyor. Detaylı hikayeyi https://serkanhizli.wordpress.com/tag/elizabeth-siddal/ bloğundan okuyabilirsiniz.

Ophelia (1851-1852)  John Everett  Millais

Son olarak sözlerimi Yazar Dante'nin Yeni Hayat kitabındaki şu alıntı ile bitirmek istiyorum.

''Aşkın efendiliği iyidir çünkü o; ona inanan kişinin ruhunu bayağı şeylerden uzak tutar.'':))