HIDRELLEZ NEDİR? HIDRELLEZ'DE NELER YAPILIR?

Bildiğiniz gibi Hıdrellez, 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanmaktadır. Bu gecenin baharın gelişini simgelediği düşünülse de aslında bu bir yaz bayramıdır. Bugün de 5 Mayıs olması sebebiyle Hıdrellez nedir? Hıdrellezde neler yapılır biraz bunlardan bahsedelim istedim. İnsanlığın kendini yaşatması var etmesi ile ilgili ritüeller çok eski zamanlara dayanmaktadır. Ritüeller insanı güvende tutar. Kökleri Sümerlere kadar dayanan bu gecede neler yapabiliriz? Sizlere bu sıkıcı günlerde bir parça umut olması açısından Tarihçi Ceren Sungur’un Tarih Obası adlı youtube kanalında Ahmet Yaşar Ocak hocanın kitabı ve kendi derlediği bilgilerden aktardığı videodan minik bir yazı hazırladım. Konuya girmeden önce youtubeda Tarih Obası kanalını keyifle takip ediyorum. Tarihi eğlenceli ve bilgilendirici bir biçimde hiç sıkılmadan izleyeceğinizi düşündüğüm bu hoş ve bilgili hanımefendinin kanalını meraklılarına öneririm. 

Hıdrellez bazı İslami yorumlara göre peygamber olarak kabul edilen Hızır ile İslam inancına göre bir peygamber olan İlyas'ın bir araya gelişinin kutlandığı gecedir. Hıdrellez kelimesi de bu figürlerin isimlerinin halk ağzında söylenişinden türemiştir: Hızır + İlyas = Hıdrellez. Bir başka söylencede ise Hızır'ın karada, İlyas'ın ise denizlerde zorda kalanların imdadına yetişen zat olduğuna inanılır. 

Ben daha çok bu gecede neler yapabiliriz kısmından bahsetmek istiyorum. Ev sirkeli su ile temizlenir. Bütün ritüellerin temelinde zaten temizlik vardır. Duş alınır beden temizliği de yapılır. Ardından evi tütsüleme ritüeli yapılır. Bunu evde varsa adaçayı ve üzerlik otu ile de yapabilirsiniz. Üzerlik otu Orta Asya’da nazara karşı yakılan bir ottur.

Hızır'ın bütün gece yeryüzünü dolaştığına ve dokunduğu her şeye bereket getirdiğine inanılır. Bu yüzden evin balkonunda bazı şeylerin ağzı açık bırakılır. Mesela nohut gibi içinde bakliyat olan kapların ağzı bu gece balkonda açık bırakılır ki bereket bolluk olsun. Mal mülk, para için ise yine evin dışında açık bir alanda (bunun için balkon en uygunu) cüzdanın ağzı açık bırakılır. Seyahat etmek isteyenler ise seyahat çantalarının ağzını açık bırakır.

Hızır’ın yeşilliğe geldiğine inanılmaktadır. Bu nedenle dış kapımıza yeşil bir bitki bırakabiliriz. Böylelikle Hızır dilek sahiplerini kapılarından tanırmış. Ceren Hanım'ın anlattığına göre gül ağacı kaynaklarda pek geçmiyor. Önemli olan yeşillik olması. Bu yüzden dilekler bir kağıda yazılır (tabi bu ritüel modern zamanlarda meşhur olmuş) gül ağacına gerek yok. Evdeki bir bitkinin köküne gömülür. Sabah ezanından önce çıkarılır. Normalde bu kağıt yırtılıp akan bir suya bırakılır. Fakat evden çıkamadığımız şu günlerde sabah ezanından önce bu kağıdı yakmak suretiyle de ritüeli tamamlayabilirsiziniz. Ev isteyenler çamurdan ev yapabilir veya taşlarla ev resmi çizebilirler. 

Gelelim ateş üzerinden atlama meselesine. Hem Hıdrellez hem de Nevruzda yapılan bu geleneğin kökeninde yine arınma varmış. Eski Türk Kültüründe ateşin temizleyici özelliğinin olduğuna bu yüzden ateşin üzerinden atlamanın kötü talihi, kötü şansı temizlediğine inanılırmış. Dediğim gibi bunların hepsi moral ve enerjinizi yükseltmek için yapılan ritüeller. Bu tarz günler dua ve dileklerde bulunmak için bahane olan günlerdir. İnananlar zaten bilir ki bütün istek ve dualar Allah'adır. Sağlıklı ve bereketli günleriniz olsun…

Tarih Obası kanalının Hıdrellez ile ilgili videolarını izlemek isteyenler için aşağıya linkini bıraktım. Keyifli seyirler...